«Εξη του Γενάρη Γιορτή των Θεοφανείων. Στο λιμάνι του Πειραιά η τελετή του αγιασμού των υδάτων γίνεται και φέτος με τη συμμετοχή του βασιλιά και της κυβέρνησης. Ομως ο (καταργημένος ένα χρόνο πριν από τον Κωνσταντίνο πρωθυπουργός) Γ. Παπανδρέου δήλωσε ότι θα παραστεί κι εκείνος στην τελετή. Ο βασιλιάς αναγκάστηκε να πάει με τους επίσημους… λίγο πιο κει, στο Τουρκολίμανο. Στη μια τελετή, δεκάδες χιλιάδες κόσμου. Στην άλλη, μερικοί υπουργοί (από την κυβέρνηση των αποστατών) και διακόσια άτομα.
» Στο κεντρικό λιμάνι, γύρω στις 11, έφτασε κι ο Μίκης Θεοδωράκης με την αντιπροσωπεία της ΕΔΑ. Οταν ο μητροπολίτης άρχισε να ψέλνει την καθιερωμένη δέηση για τη μακροημέρευση της βασιλικής οικογένειας, ένα μυριόστομο ρυθμικό σύνθημα σκέπασε και τη φωνή του και την μπάντα που παιάνιζε και τις σειρήνες των καραβιών: “Κάτω το διάγγελμα!” (Εννοούσαν το πρωτοχρονιάτικο διάγγελμα του Κωνσταντίνου, στο οποίο αποκαλούσε τον κομμουνισμό μίασμα). Σε λίγο ένα τεράστιο, αυθόρμητο συλλαλητήριο είχε δημιουργηθεί. Μπροστά – μπροστά ο Μίκης: “Δημοκρατία! 1-1-4! Εκλογές!”
Ενας υπαστυνόμος ούρλιαξε: “Ακούς εκεί να μην πάει κανένας στο βασιλιά και να ‘ρθούν όλοι στον Παπανδρέου και την ΕΔΑ!” Αρχισε η επίθεση της αστυνομίας. Επεφταν με λύσσα σ’ όποιον έβρισκαν στο πέρασμά τους. Ρίχτηκαν πάνω στο Μίκη. Τον τραυμάτισαν. Ενας αρχιφύλακας ούρλιαξε με τη σειρά του: “Θεοδωράκη Βούλγαρε!”
Ο “Βούλγαρος” γύρισε στο σπίτι τρέμοντας από οργή και συγκίνηση. “Εφτασε η ώρα της Ρωμιοσύνης!” σκέφτηκε. Οι στίχοι τον περίμεναν. Κείνη τη μέρα δε βγήκε από το σπίτι, ούτε έφαγε. Αρχισε και τέλειωσε τη σύνθεση της Ρωμιοσύνης».
Φώντας Λάδης «Μίκης Θεοδωράκης – Το χρονικό μιας επανάστασης» (εκδ. Εξάντας, 2001).
Ο Μίκης θεοδωράκης, γράφει για το γεγονός στο βιβλίο του «Μελοποιημένη ποίηση» (Εκδόσεις Υψιλον):
«Στη γιορτή των Φώτων στα 1966, κάποιο άγνωστο χέρι τοποθέτησε το χειρόγραφο του Ρίτσου πάνω στο αναλόγιο του πιάνου μου, στη Νέα Σμύρνη. Τη ‘Ρωμιοσύνη’ μου την είχαν φέρει στο σπίτι γυναίκες κρατουμένων πολλά χρόνια πριν. Είχαν περάσει πρώτα απ’ τον Ρίτσο, που διάλεξε ο ίδιος τα αποσπάσματα από τη ‘Δοκιμασία’ για να μου τα εμπιστευθεί. Όμως τα χειρόγραφα σκεπάστηκαν από άλλα. Χάθηκαν. Ξεχάστηκαν. Ωσπου εκείνη ακριβώς τη στιγμή κάποιο χέρι (χωρίς να ξέρει κανείς το πώς και το γιατί) τα ανέσυρε και τα ακούμπησε στο πιάνο.
Είχαν προηγηθεί συγκρούσεις στον Πειραιά με την Αστυνομία. Ο άγριος ξυλοδαρμός και η κακοποίησή μου, γεγονότα που με επηρέασαν βαθιά. Τόσο που, μόλις διάβασα τον πρώτο στίχο ‘Αυτά τα δέντρα δε βολεύονται με λιγότερο ουρανό’ κάθισα, όπως ήμουν λερωμένος με λάσπη και αίματα, και συνέθεσα μονορούφι τη Ρωμιοσύνη.
Όταν την άλλη μέρα την άκουσε ο Ρίτσος, έμεινε άφωνος. Ποτέ άλλοτε δεν τον είδα τόσο χαρούμενο, τόσο συγκλονισμένο όσο τη μέρα που στο ‘Κεντρικό’ που ήταν γεμάτο με αντιστασιακούς, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης τραγούδησε τη Ρωμιοσύνη.»
Ο συνθέτης λέει ότι μελοποιεί τη «Ρωμιοσύνη» σε μια συνέντευξη Τύπου που δίνει την επόμενη μέρα για το «Μαουτχάουζεν» σε στίχους Ιάκωβου Καμπανέλλη. Το παλάτι και η κυβέρνηση αντιδρούν με τον αυταρχικό τρόπο που γνωρίζουν καλά. Στις 12 Ιανουαρίου, απαγορεύεται η μετάδοση όλων των τραγουδιών του Θεοδωράκη από τα κρατικά ραδιόφωνα (τα μόνα που υπήρχαν), προκαλώντας την έντονη αντίδραση του πνευματικού και καλλιτεχνικού κόσμου. Και φυσικά του ίδιου του συνθέτη:
«Οι σκοτεινές δυνάμεις της υποτέλειας σπεύδουν να υλοποιήσουν το βασιλικό διάγγελμα του μίσους. Ομως, ό,τι και να κάνουν δεν θα μπορέσουν ποτέ να πείσουν έστω και έναν Ελληνα ότι τα τραγούδια μου είναι… μίασμα. Αν είχαν και ελάχιστη ιστορική μνήμη θα έβλεπαν ότι και κάποιοι άλλοι με διάλεξαν για στόχο τους, όμως η δίωξή μου δεν τους έφερε… γούρι. Είναι φαίνεται μοιραίο όποιος χτυπά τη Ρωμιοσύνη (με οποιοδήποτε τρόπο και για οποιαδήποτε αιτία) να παίρνει τελικά το δρόμο της εξορίας – και με ψεύτικο όνομα» (εδώ εννοεί τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος μετά την εκλογική του ήττα, το 1963, αναχώρησε με το ψεύτικο όνομα Τριανταφυλλίδης για το Παρίσι, απ’ όπου επέστρεψε έπειτα από 11 χρόνια, μετά την πτώση της χούντας).
ΠΗΓΗ: https://entexnos.wordpress.com
